Bij de gebeurtenissen op vrijdag de 17e mei 1940 moet m.i. gesproken worden van een artilleriebombardement. Ik kom tot die gevolgtrekking na lezing van een tweetal ooggetuige verklaringen c.q. dagboekfragmenten uit een reeks van dergelijke geschriften die ik afgelopen maanden mocht ontvangen. De gever gaf me tevens toestemming om alle stukken onverkort te publiceren. Ik ben hem zeer erkentelijk voor zowel zijn gift en zijn toestemming.
Jan H. Wigard, 24 februari 2009
On Friday May 17th 1940 the town centre of Middelburg was destroyed by a German bombardment. Contrary to popular opinion, I think that it wasn't the Airforce but an Artillery bombardment. I come to this conclusion after studying two eyewitness accounts, fragments 1 & 2 presented below (English summary added) and a series of similar accounts I received from a researcher. I am very grateful to him for both this gift as well as his permission to publish these documents!
My conclusion is further based on my own recollections of the afternoon of May 17th 1940 as well as other bombardments during the war and, later on during the fifties, as an Artillery gun-commander. I very well remember the screaming noise of incoming shells from the East, but there was no sound of airplanes as there was at the end of the morning or early afternoon as some German planes came over Middelburg. Besides, the distance from our house to the town centre was too far to hear the sound of falling bombs.
The fact that an air bombardment did happen on May 15th must have played a part in the popular perception that the shelling during the afternoon of May 17th was also an air bombardment. What's more, the last encounter with enemy fire before that happened during the 1830s, so popular opinion surely was't well informed regarding the intricacies of air versus artillery bombartment. It should be noted that research was done in the German Airforce archives about the likelyhood of an air bombardment on Middelburg, yet without any conclusive result. As far as i know, no research has been done based on German Artillery War Diaries. In my opinion the German Artillery used high explosive incendiary grenades because of conflagration of Middelburg.
De schrijver geeft na een kort algemeen overzicht van de gebeurtenissen zijn waarnemingen weer van 17 mei 1940. Het betreft een vurende Duitse artillerie eenheid en hun contact met vliegtuigen. Gezien het radiocontact naar alle waarschijnlijkheid luchtwaarnemers. Deze vliegtuigen kunnen mede aanleiding zijn dat er in Middelburg gedacht werd aan een luchtbombardement. Dat mede omdat er 2 dagen te voren inderdaad sprake was van een bombardement. Daarbij waren een aantal slachtoffers uit de Eigenhaardstraat te betreuren.
Daags na het schieten gaat de informant naar de Sloedam en treft daar een aantal gesneuvelden aan. Zij waren omgekomen door vuur uit kleine wapens. Van eventuele inslagen van artillerievuur is geen sprake. De gevolgtrekking mag dan ook zijn dat het vuur verder lag en omdat nimmer sprake is geweest van een zware beschieting op 17 mei 1940 tussen Lewedorp en Middelburg moet dus Middelburg het Duitse doel zijn geweest.
Ook de auteur van Fragment 2 maakt slechts melding van enige Duitse vliegtuigen hoewel hij de hele dag in Middelburg was. Mijn eigen ervaring van de middag van de 17e mei 1940 en verder tijdens de oorlog spelen ook een rol. Ik herinner me nog goed het fluitend geluid tijdens de middag van 17 mei 1940 dat, gezien de afstand van ons huis tot het centrum van de stad, niet van vliegtuig bommen kan zijn geweest. De afstand voor vliegtuig- bommen was daarvoor te groot omdat te kunnen horen. Bovendien, het is een wetmatigheid dat het geluid van een object dat zich horizontaal beweegt verder hoorbaar is dan dat het zich verticaal beweegt.
De beeldvorming werd wellicht beinvloed door de genoemde vliegtuigbommen van 15 mei 1940 op de Eigenhaardstraat en omgeving. Zoals uit fragment 2 blijkt is er waargenomen dat er, vroeg in de middag en door Duitse vliegtuigen die mogelijk ook boven de Westerschelde in actie waren geweest, enkele bommen zijn neergekomen die in de Teerpakhuizen tot ontploffing kwamen. Uit de verdere beschrijving blijkt niets van een luchtbombardement. Het kan zijn dat de luchtverkenners die in fragment 1 worden genoemd aanleiding zijn geweest tot de vorming van het idee van een luchtbombardement. Men beleefde tenslotte een ongewoon hectische en panische tijd waarin geruchtvorming niet vreemd is. Wel blijkt dat sprake is van inkomend artillerievuur gevolgd door brand. Dat laatste maakt het aannemelijk dat de Duitse artillerie eenheid waarvan in fragment 1 sprake is gebruik heeft gemaakt van brisant-brand-granaten (Brand Spenggeschoss; high explosive incendiary grenade). Ik ga er dan ook van uit dat de verwoesting van de Middelburgse binnenstad hoofdzakelijk een gevolg was van Duits Artillerievuur. Dat tot het tegendeel is bewezen.
Er is mij welbekend dat tevergeefs is gezocht in de Duitse luchtmacht archieven naar een bombardement op Middelburg. Er is, voor zover mij bekend, nog geen onderzoek gedaan naar de dagboeken van Duitse artillerie eenheden.
A 20 year old man recounts a German Artillery unit arriving in the afternoon of May 16th at his father’s farm, situated along the Vlaamse Weg in ‘S-Heer Arendskerke. During the morning of May 17th about 8 guns came in firing position under trees and behind shrubs along the country road (the Vlaamse Weg), their barrels pointed into the westward direction toward the village Lewedorp. The shelling started and went on for a long time and during the shelling the Artillery crew had radio-contact with small planes, possibly air-observers. The close proximity of those planes may have added to the perception that Middelburg had suffered an air bombardment. The next day the author went on his bike to the nearby Sloedam but didn't find any shell craters and therefore his conclusion was that the shellfire was not aimed at Sloedam but further West. He found several dead soldiers, both French and Dutch. One of the French soldiers, his rifle still ready, had a little hole in his forehead just below his helmet.
-
Granaat inslag Koorkerk, 19 mei 1940
